Ο Παναγιώτης Παναγάκης επιλέγει νέες μουσικές κυκλοφορίες (6)

Ch. Ives, Orchestral Works/ Seattle Symphony, Ludovic Morlot/ Seattle Media

Νέα Υόρκη, αρχές του 20ού αιώνα. Ένας καθόλα αξιοσέβαστος και καλοντυμένος νεαρός κύριος διευθύνει από το γραφείο του, στο κέντρο του Μανχάταν, μια από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρείες της πόλης. Γεννημένος το 1874, σπουδάζει αρχικά μουσική στο φημισμένο πανεπιστήμιο Yale, εργάζεται στο χώρο των επιχειρήσεων και μέχρι το θάνατό του το 1954 ελάχιστοι γνώριζαν ότι αυτός ο σεμνός, ολιγομίλητος και εξαιρετικά επιτυχημένος επιχειρηματίας, αφού εγκαταλείπει το γραφείο του αργά το απόγευμα, μετατρέπεται το βράδυ σε έναν από τους μεγαλύτερους επαναστάτες στην ιστoρία της μουσικής. Αυτή είναι εν συντομία η μοναδική «περίπτωση» του Charles Ives. Ενας συνθέτης που «προέβλεψε» μουσικά σχήματα και φόρμες που παρουσιάστηκαν στην Ευρώπη καποια χρόνια μετά, μεταξύ άλλων την ατονικότητα και την πολυρυθμία. Είναι πραγματικά ο πρώτος μοντέρνος συνθέτης του 20ού αιώνα στην Αμερική που πειραματίστηκε δημιουργικά συνδυάζοντας τις κλασικές φόρμες της μουσικής του 19ου αιώνα με αυτές της λαϊκής και θρησκευτικής μουσικής (ύμνοι και τραγούδια) της περιοχής που μεγάλωσε. Εάν λοιπόν θέλετε να ακούσετε για πρώτη φορά έργα του Ives, δεν υπάρχει καλύτερη αφετηρία από αυτόν τον δίσκο που περιέχει μερικά από τα γνωστότερα έργα του, όλα γραμμένα από το 1906 έως το 1914. Μαγική μουσική, γεμάτη όμορφες εικόνες (Central park in the dark) και υπερβατικούς φιλοσοφικούς στοχασμούς (The unanswered question) σε εξαιρετικές ερμηνείες από τη Seattle Symphony Orchestra και τον μαέστρο Ludovic Morlot. 

Proximity/ Enrico Pieranunzi/ Cam Jazz

«Jazz μουσική δωματίου»: μόνο έτσι θα μπορούσα να περιγράψω αυτόν το δίσκο. O πατριάρχης της ιταλικής jazz, ο πιανίστας Enrico Pieranunzi, επισκέπτεται καλλιτεχνικά σε τακτά διαστήματα τη Νέα Υόρκη (και μάλιστα τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται για μια εβδομάδα στο ναό της jazz, το περίφημο club Village Vanguard). Ο Pieranunzi είναι από τους πιανίστες που ακολουθούν τα ίχνη των Bill Evans, Paul Bley, Keith Jarrett και Herbie Hancock και στη σπουδαία καριέρα του έχει ηχογραφήσει με κορυφαίους πραγματικά καλλιτέχνες της jazz. Τον Απρίλιο του 2013 συναντά στο studio μια παρέα από 4 εξαιρετικούς μουσικούς: τον τρομπετίστα Ralph Alessi, τον μπασίστα Matt Penman και τον σαξοφωνίστα Donny McCaslin (ειδικά ο τελευταίος έγινε πολύ γνωστός πρόσφατα καθώς είναι ο άνθρωπος που διευθύνει τη μπάντα στο κύκνειο άσμα του David Bowie). Ίσως θα προσέξατε ότι στην μπάντα δεν υπάρχει ντράμερ και αυτό ακριβώς είναι το σημείο που κάνει την ηχογράφηση αυτή να ξεχωρίζει. Το βάρος της ρυθμικής αγωγής πέφτει στον μπασίστα, ο οποίος και ανταποκρίνεται με τον καλύτερο τρόπο στην πρόκληση. Χαμηλόφωνες συνθέσεις του ίδιου του Pieranunzi, όμορφα μελωδικά θέματα και εμπνευσμένοι αυτοσχεδιασμοί με φαντασία και ποιότητα, από μια μπάντα έμπειρων μουσικών που υπηρετούν με σιγουριά την τέχνη τους. Εξαιρετικό!

L.V.Beethoven, Symphonies 4 & 5/ Concentus Musicus Wien, Harnocourt/ Sony

Το 1991 ο Αυστριακός Nicolaus Harnocourt παρουσιάζει με την Chamber Orchestra of Europe έναν κύκλο με τις 9 συμφωνίες του Beethoven. Κοινό και κριτικοί τον αποθεώνουν και οι ηχογραφήσεις του σαρώνουν όλα μα όλα τα βραβεία της εποχής εκείνης. Ακόμα και σήμερα οι εκτελέσεις αυτές ακούγονται φρέσκιες και λαμπερές. Οι πάντες αναγνώρισαν ότι ο Harnocourt έκανε κάτι που κανείς άλλος δεν είχει κάνει μέχρι τότε: κατάφερε να συνδυάσει τον ήχο μιας σύγχρονης ορχήστρας και τα διδάγματα των αντίστοιχων συγκροτημάτων με όργανα εποχής. Οι εκτελέσεις με τον αυθεντικό ήχο της εποχής που γράφτηκαν τα έργα ξεκίνησαν ουσιαστικά στη δεκαετία του 1960, με πρωτεργάτη τον ίδιο τον Harnocourt και την ορχήστρα του Concentus Musicus Wien που ίδρυσε με μερικούς από τους καλύτερους μουσικούς της Βιέννης. Κύριο χαρακτηριστικό αυτού του μουσικού κινήματος είναι η επιλογή οργάνων εποχής (που ακούγονται πιο «ξερά» είναι η αλήθεια), τα πιο γρήγορα tempi, η απουσία vibrato, η επιστροφή στις αρχικές παρτιτούρες και τις αυθεντικές δυναμικές στίξης. Θα έλεγε κανείς ότι ο Harnocourt με την εμπειρία του δημιούργησε μια ολόκληρη σχολή όσον αφορά τον τρόπο που οι μοντέρνες ορχήστρες παρουσιάζουν τα πιο γνωστά έργα του κλασικού και του ρομαντικού ρεπερτορίου. Πρίν από ελάχιστους μήνες ο 86χρονος αρχιμουσικός δήλωσε ότι αποσύρεται από την ενεργό μουσική σκηνή γιατί οι δυνάμεις του δεν του επιτρέπουν να συνεχίσει. Τι κρίμα! Και αυτό γιατί στον ολοκαίνουργιο δίσκο που κυκλοφόρησε από την εταιρεία Sony και ηχογραφήθηκε μόλις τον περασμένο Μάιο, ο Harnocourt με τη «δική» του ορχήστρα με όργανα εποχής, ερμηνεύει συγκλονιστικά την 4η και την 5η συμφωνία του Beethoven. Σπάνια ακούμε σήμερα τέτοιες υπέροχες ερμηνείες όπου αναδεικνύεται με μοναδικό τρόπο το μεγαλείο της μουσικής του Beethoven. O Harnocourt μας «αποχαιρετά» με μια ηχογράφηση αντάξια της τεράστιας μουσικής του προσωπικότητας.

Παναγιώτης Παναγάκης